چرم مصنوعی چیست؟
چرم مصنوعی که در محصولات مختلفی از جمله مبل، کفش، اتومبیل، پالتو و … مورد استفاده قرار می گیرد از برترین اختراعات بشر است که توانسته کمک زیادی به زیبایی زندگی انسان‌ها کند.
چرم بعد از سنگ و چوب، ابزاری قدیمی و قابل استفاده برای انسان‌ها بوده است. از دوران انسان‌های نخستین تاکنون چرم به‌عنوان پوششی برای انسان استفاده شده است.
چرم را از پوست حیوانات به شکلی که قابل استفاده شود تبدیل نموده‌اند. به‌طوری‌که از آن برای ساخت کیف چرم، کفش چرم، پوشاک و مبلمان چرمی بهره گرفته شده است.
چرم مصنوعی هم نوعی از چرم است، با این تفاوت که کاملاً از مواد مصنوعی تشکیل شده و به دلیل پرهزینه بودن چرم، امروزه چرم مصنوعی جایگزین مناسبی برای چرم است. اما تشخیص چرم اصل از چرم مصنوعی به دلیل شباهت بسیار زیاد به‌راحتی امکان‌پذیر نیست.
گفتنی است که چرم مصنوعی را با نام‌های چرم اگزما، چرم پلی اورتان و چرم وگان نیز معرفی می‌کنند که در تولید وسایلی چون کفش، کیف، و اثاثیه منزل از چرم مصنوعی به‌عنوان روکشی چرم‌مانند برای آن و در زمانی که این چرم از پلاستیک ساخته شود، در تولید پوشاک و پارچه از آن استفاده می‌شود.
فروشندگان هم نام‌های چرم مصنوعی، چرم صنعتی، چرم غیرطبیعی، چرم PU، چرم گیاهی، leatherette ،faux leather ،PU leather و … برای فروش بکار می‌برند.
در تولید چرم مصنوعی، یک پوسته لایه پوشش در بالای یک پلیمر مصنوعی مخلوط قرار خواهد گرفت و در تولید آن دیگر نیازی به دانه‌های چرم گاو برنزه و یا لایه‌های فیبری نیست. شایان ذکر است که مزیت اصلی آن پایین بودن قیمت آن و دوام و مقاومت آن در مقابل پارگی و سائیدگی است که باعث می شود هنگام استفاده به عنوان چرم مصنوعی کفش رضایت مشتریان را فراهم آورد.
دو نوع اصلی چرم مصنوعی از نظر ساختار، پلی اورتان (PU) و پلی وینیل کلراید- وینیل (PVC) هستند. یکی دیگر از پراستفاده‌ترین نوع چرم مصنوعی Faux Leather است که غالباً برای چرم ساختگی (موجود در مبل، صندلی، اثاثیه و لوازم داخلی) و چرم پارچه نما یا کاغذی (موجود در اثاثیه یا لوازم خودرو و لباس) و کوشیکن در تولید کالاهای مصرفی به کار گرفته می‌شود.
تفاوت چرم مصنوعی و چرم طبیعی در چیست؟
- رنگ پشت ماده مورد نظر:
چرم طبیعی در پشت به‌صورت فیبری می‌باشد اما چرم مصنوعی پارچه‌ای است که با پلاستیک صاف و دانه‌ای پوشیده شده است. گفتنی است که نمونه‌های چرم مصنوعی وجود دارند که پشت آن‌ها دقیقاً مانند چرم حقیقی است. - ساختار دانه:
الگو و ساختار دانه چرم مصنوعی در مقایسه با چرم طبیعی بسیار منظم‌تر است چون چرم مصنوعی به جهت وجود نقش بایستی سطحی یکنواخت داشته باشد. - لبه برش‌خورده:
هنگامی که دو تکه از چرم مصنوعی و چرم طبیعی را برش می‌دهیم، لبه‌ای صاف و تمیز در چرم مصنوعی ایجاد می‌شود؛ درحالی‌که در چرم طبیعی هم تا حدودی مشابه همین رخ می‌دهد. چرم به‌رغم داشتن ساختار فیبری، با ذره‌بین قابل مشاهده است که در چرم طبیعی یک لایه فیبر متراکم است که به نسبت مرکز و عقب، فیبر بیشتری دارد ما در چرم مصنوعی لایه بالاتر بدون فیبر و بسیار متراکم است. - رفتار در مقابل افزایش دما:
چرم طبیعی در مقابل حرارت بالا و آتش، فقط می‌درخشد و نمی‌سوزد و رایحه‌ای مانند موهای سوزانده شده به خود می‌گیرد. چرم مصنوعی در آتش، به‌خوبی می‌سوزد و رایحه‌ای مانند پلاستیک سوخته دارد.
انواع چرم مصنوعی
چرم‌های مصنوعی از نوع پلی اورتان و وینیل در صنعت لوازم منزل و پوشاک مورداستفاده قرار می‌گیرند.
اما هر کدام از این دو نوع مزایای منحصربه‌فردی دارند.
چرم مصنوعی پلی اورتان یا PU جهت تولید محصولات باکیفیتی که با پوست انسان تماس مستقیم دارد مانند پوشاک و اثاثیه و لوازم منزل کاربرد دارد.
پارچه چرم مصنوعی پلی اورتان به نسبت پارچه وینیل بسیار نرم‌تر، انعطاف‌پذیرتر و دارای تنفس بیشتری است. اما چرم مصنوعی وینیل در حد چرم مصنوعی پلی اورتان، ظریف و قابلیت تنفس ندارد.
غالباً از چرم مصنوعی وینیل برای ساخت محصولات نیازمند رطوبت همانند جلد و شیراز کتاب استفاده می‌شود. البته قابل‌ذکر است که استفاده از این محصول در دستگاه‌های الکترونیکی بسیار کاربردی است.
چرم مصنوعی منفذدار
چرم مصنوعی منفذدار نوع دیگری از چرم‌های مصنوعی است با قابلیت تنفس که از پوششی پلاستیکی پلی اورتان در یک لایه پایه فیبر از پلی‌استر ساخته شده است.
کورفوم
چرم مصنوعی منفذدار کورفوم اولین بار در نمایشگاه چرم مصنوعی کفش شیکاگو به نمایش درآمده بود و تاکنون در بسیاری از جاهای رسمی، محبوبیت کفش‌های براق کورفوم زبان‌زد است.
همچنین از این چرم در تولید محصولاتی همچون زین سوارکاری محکم استفاده می‌شود.
چرم
چرم هم شکل دیگری از چرم‌های مصنوعی است با پایه پلاستیکی و پوشش پارچه‌ای ساخته شده از فیبر طبیعی یا مصنوعی که با لایه‌ای از PVC پوشانده شده است. از این نوع چرم در تولید جلد کتاب‌ها و دوربین‌ها و انواع مختلف پوشاک چرمی به کار گرفته می‌شود.
مزیت عمده چرم در ماشین‌ها است که به‌راحتی شکسته و محو نمی‌شود و در مقایسه با چرم طبیعی، خیلی کمتر به کار برده می‌شود. اما متأسفانه این نوع از چرم هوا را از خود عبور نداده و موجب انباشته شدن عرق بر روی لباس و روکش صندلی می‌شود.
چرم مصنوعی اکلیلی
چرم مصنوعی اکلیلی از نظر مقاومت، درخشندگی و سطح برق و تنوع در رنگ‌پذیری بی‌نظیر است. این چرم محبوب را در رنگ‌هایی چون قرمز، آبی، طلایی و نقره‌ای می‌توانید بیابید.
در واقع می‌توان گفت یکی از پرکاربردترین و مورداستفاده‌ترین نوع چرم مصنوعی موجود در بازار را چرم مصنوعی اکلیلی دانست که بیشتر استفاده از آن را در تولید مبلمان، کیف، کفش و امثال آن‌ها می‌توان مشاهده نمود.
چرم مصنوعی طرح‌دار
چرم مصنوعی طرح‌دار یکی از انواع چرم مصنوعی است که در کارخانه‌ها به‌صورت یک صفحه از طرح‌های متفاوت مانند طرح پوست مار، طرح پوست کروکدیل و طرح سنگی تولید می‌شود.
برای تولید چرم مصنوعی طرح‌دار به حرارت و فشار بسیار بالایی نیاز است. قابل‌توجه طرفداران این نوع چرم، قیمت طرح پوست مار به نسبت سایر چرم‌های مصنوعی کفش بسیار کمتر است.
چرم اشبالت مصنوعی
چرم اشبالت مصنوعی ترکیبی از دو نوع چرم طبیعی و مصنوعی است. چرم اشبالت مصنوعی معمولاً به‌صورت دورو بوده و در تولید کیف، کفش و کارهای هنری و دستی در رنگ‌های مختلف بسیار کاربردی است.
چرم اشبالت مصنوعی در ظاهر پرز مانند است و ضخامت آت به حدید 5 تا 8 میلی‌متر می‌رسد. اگر شما مایل به خرید چرم نوع اشبالت مصنوعی به عنوان چرم مصنوعی کفش هستید حتماً به دنبال نوع باکیفیت از این چرم باشید.
برندهای مهم در صنعت چرم مصنوعی
چرم کلارینو: مورد استفاده در لباس ورزشی، دستکش، ماشین، لوازم منزل و …. می‌باشد.
چرم فابریکوید: یک برند DuPont، لباس پنبه‌ای که با نیتروسلولز پوشش داده شده است.
چرم کایدکس: یک PVC اکریلیک اسید که توسط Kleerdex ساخته شده است.
چرم لریکا: ماده‌ای اولیه که توسط یک دباغ ایتالیایی به نام Lorica Sud اختراع و تولید شده است.
چرم MB-Tex: در پایه بسیاری از قاب‌های مرسدس بنز به کار گرفته می‌شود.
چرم Sta-Kleen و NuLeather: از نوع پلی اورتان با کارایی فوق‌العاده هستند که به‌عنوان یک برند لوازم خانگی با گروه میشل قرارداد بسته‌اند.
چرم Rexine: برند پوشاک چرم بریتانیایی است که در قاب‌های داخلی ماشین و صحافی کتاب مورداستفاده قرار گرفته است.
کاربردهای چرم مصنوعی
چرم مصنوعی با وجود کاربردهای فراوانی که دارد، اخیراً بسیار رواج یافته است. قیمت ارزان به نسبت چرم طبیعی، تنوع در طرح و رنگ، وزن بسیار سبک، سهولت در برش و داشتن بافت یکنواخت موجب محبوبیت چرم مصنوعی شده است.
از مهم‌ترین موارد کاربردی آن می‌توان به استفاده از آن در تولید روکش‌های مبل و صندلی و خودروسازی، انواع کیف و کفش، دستکش، کمربند، کاپشن، کاغذ دیواری، جلد دفتر و تقویم، چادر کامپیونت‌ها، و … اشاره کرد.
• چرم لباس: تولید انواع لباس مردانه و زنانه به‌خصوص کاپشن و پالتو
• چرم کفش: تولید انواع کفش ورزشی، کلاسیک مردانه، مجلسی زنانه و بچه‌گانه
• چرم کیف: تولید انواع کیف رسمی، اداری، مجلسی، ورزشی، مردانه، زنانه و بچه‌گانه و چمدان مسافرتی
• چرم مبل و صندلی: تولید روکش انواع مبل، صندلی و قابل استفاده در صنعت اتومبیل‌سازی و تزیینات داخلی
• چرم آستر: قابل استفاده در صنعت مبلمان جهت آستر مبل، صندلی استیل و صندلی ماشین. در صنعت پوشاک برای آستر لباس، کیف و کفش. در صنعت فرش به‌منظور ترمز و کناره‌ی فرش. در بیمارستان به جهت روکش تخت بیمارستانی. گفتنی است پرکاربردترین محصولات چرم مصنوعی در بخش چرم آستر است.
• پارچه‌های ضد آب (Waterproof): تولید و ساخت انواع چادر مسافرتی، چادر کامیون، سایبان فروشگاه‌ها و انواع کیف و کفش مدرسه دخترانه و پسرانه
• روکش جلد یا گالینگور (Hardcover): استفاده در جهت تهیه‌ی روکش جلد کتاب، دفتر، سررسید، زونکن و کاغذهای دیواری. استفاده از نوع مرغوب‌تر گالینگور به‌منظور تولید ست تبلیغاتی سازمانی مانند انواع تقویم و دفتر تلفن. لازم به ذکر است گالینگور خارجی با وجود قیمت بسیار بالا به نسبت نموده داخلی، تنوع فراوانی در طرح و رنگ دارد.
• چرم‌های متفرقه مانند چرم کرستی، لمینیت شده، گاگولیت و …: این نوع چرم در عین ظرافت و شیکی، بسیار بادوام و مقاوم بوده است.
استفاده از چرم مصنوعی در پوشاک و پارچه‌ها
بیشترین موارد استفاده از چرم مصنوعی در پوشاک و پارچه‌هاست. چرم مصنوعی با وجود پوشش پلاستیکی در مقایسه با چرم حقیقی، به نگهداری کمتری نیاز دارد و به‌راحتی رنگ خود را از دست نمی‌دهد و همچنین ترک برنمی‌دارد.
اما عیب بزرگ استفاده از چرم مصنوعی، نداشتن حالت متخلخل است که اجازه‌ی عبور هوا را نمی‌دهد و این موجب عرق کردن در مواردی چون چرم مصنوعی کفش، چرم پوشش صندلی اتومبیل و تهیه انواع لباس‌هاست.
اثاثیه یا لوازم داخلی ساخته‌شده از چرم مصنوعی وینیل
اثاثیه یا لوازم داخلی وینیل از پلی‌استر مستحکم ساخته‌شده و سپس فیبرها با وینیل از پلی وینیل کلرید (PVC) و پلاستیک یا اسید فتالیک پوشش داده شده‌اند. وینیل با ذوب شدن روی سطح الیاف، دقیقاً به شکل آن‌ها درمی‌آید و از نظر ظاهری به ساختار لایه‌های زیرین نزدیک شود و سطحی تقریباً ضد آب، انعطاف‌پذیر و بادوام ایجاد می‌کنند.
استفاده از چرم مصنوعی وینیل در اماکنی مانند بیمارستان‌ها و رستوران‌ها به دلیل سهولت در تمیز کردن و نگهداری از آن بسیار مورد توجه قرار گرفته است. این محصول اگر در معرض نور آفتاب باشد، گرمای زیاد و نامطبوع آن بسیار آزاردهنده خواهد بود و همچنین در استفاده طولانی‌مدت، ترک برمی‌دارد. این ماده محبوب ترین چرم مصنوعی کفش است.
اثاثیه یا لوازم داخلی ساخته‌شده از چرم مصنوعی پلی‌اورتان
چرم مصنوعی پلی اورتان از جنس پنبه، پلی‌استر یا چرم خردشده با پلیمری قابل‌انعطاف تولید شده است.
این نوع درست مانند لایه زیرین پوست حیوانات است که به هنگام دست کشیدن بر روی سطح آن بسیار به نمونه چرم طبیعی شبیه است. این نوع از چرم مصنوعی را در ساخت اثاثیه یا لوازم خانگی به کار می‌گیرند.
از آن‌جایی که رزین‌های PU از یک پلیمر نرم‌تر ساخته شده است؛ در اثاثیه و لوازم خانگی هیچ پلاستیکی وجود ندارد، پس ترک‌خوردگی و لایه‌برداری در آن نیز ایجاد نخواهد شد. البته گاهی از این محصول هم برای چرم مصنوعی کفش استفاده می کنند.
استفاده از آن در تولید مبلمان موجب نرمی و راحتی می‌شود. چرم مصنوعی پلی اورتان به نسبت چرم مصنوعی وینیل همواره طبیعی‌تر و تاز‌ه‌تر به نظر می‌آید. هزینه پلی اورتان خیلی کمتر از هزینه چرم طبیعی است اما تولید آن گران‌تر از چرم مصنوعی وینیل است.
مزایای چرم مصنوعی
از نظر اقتصادی: تولید و استفاده از چرم مصنوعی، ارزان‌تر از چرم طبیعی است.
ظاهری باثبات و مقاوم: چرم مصنوعی دارای ظاهری یکنواخت است.
حفظ کیفیت طبیعی: چرم مصنوعی با دانه، رنگ و بافت اصلاح‌شده، توانسته است ظاهری عالی و باکیفیت چرم طبیعی را برای خود حفظ نماید.
مد روز: قابلیت‌های چرم مصنوعی در پذیرش هرگونه چاپ بافت و الگو و همچنین استفاده از رنگ‌های متنوع بر روی آن موجب رشد قابل‌توجه آن در صنعت مد شده است. لازم به ذکر است چرم مصنوعی در طراحی مبلمان داخلی و تجاری توانسته است ایده، تنوع و آزادی عمل بیشتری به طراحان دکوراسیون اهدا نماید.
سهولت استفاده در کار: برش و دوخت انواع چرم مصنوعی بسیار راحت‌تر از چرم طبیعی انجام می‌گیرد. به‌علاوه، جای سوزن بر روی چرم مصنوعی کمتر جلب‌توجه می‌کند و سازگاری نخ‌های کرکی با پارچه چرم مصنوعی خیلی بیشتر است.
طول عمر و دوام: چرم مصنوعی از نظر دوام بسیار مقاوم‌تر از چرم طبیعی است. همین امر موجب شده که چرم مصنوعی در برابر خراش در مقایسه با چرم طبیعی، بسیار تحمل‌پذیرتر باشد.
کمترین نیاز به تعمیرات: برای تمیز کردن و نگهداری چرم مصنوعی فقط یک پارچه و مقداری آب گرم کافی است و حتی نمونه‌های جدید چرم مصنوعی را در صورت لکه گرفتن با هر مایع یا مواد غذایی را می‌توانید به‌راحتی با یک پارچه خشک تمیز کنید. چرم مصنوعی در قیاس با چرم طبیعی، رطوبت را در خود نگه نمی‌دارد و همین امر موجب جلوگیری از پوسته‌پوسته شدن و یا ترک‌خوردگی آن می‌شود.
نحوه ساخت و تولید چرم مصنوعی
چرم طبیعی از طریق فرآیند دباغی پوست حیوانات تولید می‌شود. اما چرم مصنوعی در طی عملیات مکانیکی تولید می‌گردد. از هر دو این چرم ها می توان به عنوان چرم کفش استفاده کرد.
گفتنی است که چندین روش متفاوت برای تولید چرم مصنوعی وجود دارد.
مرسوم‌ترین روش آن، قرار گرفتن لایه‌ای روکش و لایه‌ای اسفنج از جنس پی‌وی‌سی یا پلی اورتان که بر روی لایه‌ای پارچه‌ای است. محصول تولید شده از این عملیات از نظر ظاهری و احساس شباهت خود به چرم طبیعی را بسیار حفظ نموده است و از طرفی هزینه چرم مصنوعی خیلی ارزان‌تر از چرم طبیعی است و به همین دلیل کفش هایی که از چرم مصنوعی کفش استفاده می کنند قیمت پایین تری دارند.
مشکلات چرم مصنوعی
چرم مصنوعی از نظر ظاهری بسیار غیرطبیعی است.
چرم مصنوعی هیچ‌گونه راه تنفسی برای پوست ندارد.
چرم مصنوعی بعد از مدتی جلوه و ظاهر خود را از دست می‌دهد.
چرم مصنوعی قابلیت کشش، تنفس و پوشش‌دهی مناسب را ندارد.
چرم مصنوعی در مقابل سوراخ و پارگی به نسبت چرم طبیعی، مقاوم نیست.
چرم مصنوعی به علت استفاده از مواد شیمیایی و مصنوعی، بوی خوبی ندارد.
چرم مصنوعی بادوام است اما نسبت به چرم مصنوعی از استحکام خیلی پایینی برخوردار است.
استفاده از چرم طبیعی علاوه بر داشتن استحکام و طول عمر زیاد، اعتبار و جذابیتی خاص برای افراد به همراه دارد.
چرم مصنوعی را نمی‌توان به‌عنوان پوشاک و کفش در مدت طولانی استفاده نمود، چون برای پوست مضر است و موجب عارضه‌ی پوستی خواهد شد.
تاریخچه چرم مصنوعی
اولین چرم مصنوعی با نام Presstoff در قرن 19 میلادی در آلمان تولید شد. این نوع چرم به‌صورت لایه‌ای متشکل از خمیر کاغذ که به شکلی خاص فرآوری شده بود، از یک روکش پلاستیکی از جنس پلی اورتان بر روی یک لایه اصلی الیاف از نوع پلی‌استر ساخته می‌شد.
از این نوع چرم در جریان جنگ جهانی دوم آلمان به جای چرم واقعی در بیشتر موارد به‌جز کالایی مانند کفش استفاده می‌شد. در آن زمان کفش‌های با چرم طبیعی جیره‌بندی شده بود و چرم مصنوعی هم در اثر استفاده مکرر تحت خمش، ساییدگی یا رطوبت قرار می‌گرفت و لایه‌لایه می‌شد و حالت چسبندگی خود را از دست می‌داد.
نوع دیگری از چرم مصنوعی با نام poromeric توسط شرکت DuPont با ماده‌ای به نام Corfam و ترکیبی از واژه‌های porous (متخلخل) و polymeric (پلیمری) تولید شد.
vinyl artificial leather در دهه 1940 در ایالات‌متحده برای تولید محصولات کفش، داخل خودرو و اثاثیه یا لوازم داخلی ساخته‌شده است و در اواخر دهه 1950 DuPont و سایر شرکت‌های شیمیایی به تولید محصولات پلی اورتان پرداختند.
نوع منفذدار کورفوم بدبخت دوپونت در نمایشگاه کفش شیکاگو سال 1963 به نمایش گذاشته شد.
کورفوم در نمایشگاهی که در سال 1964 نیویورک برگزار شد، قطعه مرکزی در غرفه دوپونت بود. مزیت اصلی آن نسبت به چرم طبیعی، دوام و بسیار براق بودن آن بود که به‌سادگی با یک لباس مرطوب تمیز می‌شد.
بدی آن سختی آن بود که با پوشیدن مداوم هم از سختی آن کم نمی‌شد. دوپونت کورفوم بعد از صرف میلیون‌ها دلار بازاریابی محصول به تولیدکنندگان کفش، در سال ۱۹۷۱ از بازار بیرون کشید و حقوق آن را به شرکتی در لهستان فروخت.
نوع دیگری از چرم مصنوعی Leatherette است که از پوشاندن پارچه‌ای از الیاف طبیعی یا مصنوعی توسط پلاستیک ساخته می‌شود. در ادامه این پارچه را با لایه‌ی نرم PVC می‌پوشانند. Leatherette به‌عنوان قاب دورین‌های قرن بیستم و معمولاً در صحافی‌ها نیز مورداستفاده قرار می‌گیرد.
چرم Cork که از الیاف طبیعی پوست درخت بلوط چوب‌پنبه‌ای به‌صورت فشرده درآمده، بسیار شبیه چرم Presstoff است.